خسوف: خسوف يا ماه گرفتگي عبارت است از تاريك شدن قسمتي يا تمام قرص ماه به علت افتادن سايه كره زمين بروي ماه، اين پديده زماني رخ مي‌دهد كه ماه در حات بدر بوده و يا به عبارت ديگر ماه و خورشيد در حالت مقابله باشند البته اين شرط كافي نيست زيرا اگر سطح مدار ماه به دور زمين وسطح مدار شزمين به دور خورشيد بر هم منطبق بودند لازم مي‌آمد كه در هر مقابله يكبار خسوف رخ دهد ولي اين دو سطح بر هم منطبق نيستند بلكه پنج درجه وهشت دقيقه نسبت به هم مايل هستند. به همين علت عرض ماه در يك دوره گردش انتقالي به دور زمين بين پنج درجه وهشت دقيقه شمالي و جنوبي تغيير نموده ولي در عقدتين يا نقاط اعتدالين صفر مي‌شود. بنابراين موقعي كه ماه و خورشيد در مقابله بوده و ضمناً ماه در حال عبور از يكي از نقاط اعتدالين يا عقوتين باشد خسوف يا گرفتگي ماه صورت مي‌پذيرد. از آنجا كه مقطع عرضي سايه زمين در مسافت ماه دوبار بزرگتر از قطر ماه است مدت يك خسوف كامل از دو ساعت تجاوز نمي‌نمايد. رؤيت خسوف در مكاني رويت پذير است كه ماه و مخروط سايه، بالاي افق مكان و آفتاب در پايين افق همان مكان قرار گرفته باشد. به همين جهت هميشه خوف در شب قابل رويت است و در روز خسوف واقع نمي‌شود

اگر در شكل O..... را مركز زمين فرض ‌كنيم سطح مدار ماه از مركز زمين عبور مي‌كند علاوه بر اين تغييرات مدار انتقالي ماه به دور زمين نسبت به سطح AA حدود 5و8 دقيقه شمالي و جنوبي بوده و دايرة‌البروج را در دو نقطهk و ? قطع مي‌نمايد اين دو نقطه به نام عقدتين ماه موسوم است نقطه k را كه ماه از آن مي‌گذرد و وارد نيمكره شرقي مي‌شود. بنام عقده رأس مي‌خوانند و نقطه kرا كه ماه پس از عبور از آن وارد نيمكره غربي مي‌گردد عقده ذنب گويند چون اين دو نقطه با نقطه اعتدالين مدار گردش زمين به دور آفتاب شبيه هستند بنام نقاط اعتدالين ماه نيز خوانده مي‌شوند.

كسوف : يا گرفتگي خورشيد زماني اتفاق مي‌افتد كه ماه و خورشيد در حالت مقارنه بوده و يا به عبارت ديگر ماه بين زمين و خورشيد قرار گيرد. در چنين حالتي مخروط سايه بوسيله كره ماه تشكيل مي‌گردد. اگر راصدي روي كره زمين داخل اين مخروط سايه باشد به طور كلي خورشيد را نخواهد ديد و كسوف كلي است و اگر شخص راصد در منطقه مقابل به رأس مخروط سايه قرار گرفته باشد قسمتي از خورشيد را به صورت حلقه نوراني خواهيد ديد كه آن را كسوف حلقوي و در صورتي كه ناظر در منطقه نيم سايه قرار داشته باشد قسمتي از خورشيد را به صورت هلالي مشاهده خواهد كرد كه به آن كسوف جزئي گويند.